Avrupa Birliği mevzuatına uyum kapsamında 20/12/2001 tarihli ve (AT) 2001/110 sayılı Bal ile İlgili Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak ve Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Bal tebliği (2020/7) 22 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak güncellendi.
Tebliğ kapsamında ballar kaynağına göre ve üretim ve/veya pazara sunuş şekline göre iki ayrı sınıfta değerlendiriliyor.
Kaynağına göre ballar; çiçek balı ve salgı balı olarak iki ayrı grupta toplanmış, eğer salgı balının kaynağı çam balı ise çam balı olarak ayrı bir sınıfta değerlendirilmiş.
Üretim ve/veya pazara sunuş şekline göre ballar; Petekli bal, Doğal petekli bal, Karakovan balı, Süzme bal, Petekli süzme bal, Sızma bal, Pres balı, Filtre edilmiş bal seklinde sınıflandırılmış.
Tebliğ kapsamında bala gıda katkı maddeleri de dâhil olmak üzere hiçbir gıda bileşeni veya dışarıdan hiçbir madde katılmaz. Balın, doğal bileşiminde bulunmayan organik ve/veya inorganik maddelerden ari olması gerekir, bala aroma verici ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri katılamaz.
Fırıncılık balı dışında; bal, bala ait olmayan yabancı tat ve kokuya sahip olamaz, fermantasyonu başlamış olamaz, asitliği yapay olarak değiştirilmez ve bal içerdiği doğal enzimleri parçalayacak veya önemli düzeyde inaktive edilecek şekilde ısıtılmaz.
Filtre edilmiş bal ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla yabancı organik veya inorganik maddelerin ayrılması sırasında kaçınılmaz olan kayıplar dışında baldan polen veya bala özgü diğer bileşenler uzaklaştırılamaz, 0.2 mm’nin altında filtrasyon uygulanmaz.
Etiketinde balın kaynağını aldığı çiçek, bitki, bölge veya coğrafya belirtilen ballara filtre edilmiş bal ilave edilemez.
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan hükümlere ek olarak bazı kurallarda belirlenmiştir. Buna göre;
• Balın Etiket bilgilerinde “1 yaşından küçük bebeklere bal yedirilmemelidir” ifadesi yer almalıdır.
• Kaynağına göre bal, salgı balı veya çiçek balı olarak adlandırılır. Salgı balının kaynağı çam balı ise bal ‘çam balı’ olarak adlandırılır, çam balı ile birlikte salgı balı ifadesi de kullanılabilir.
• Filtre edilmiş ballar ve fırıncılık balları hariç olmak üzere, balın botanik kaynağı belirli ise ve bal bu kaynağa ait duyusal, fiziksel, kimyasal ve palinolojik özellikleri belirgin şekilde taşıyorsa, ürün adı “ayçiçeği balı, ıhlamur balı” gibi balın kaynağını aldığı çiçek veya bitkinin adı ile desteklenebilir. Ayrıca bal üretildiği bölgenin florasına ait özelikleri belirgin şekilde taşıyorsa ürün adı, coğrafi işaretten doğan haklara aykırı olmamak kaydıyla, o bölgenin bölgesel, coğrafi veya topografik adı ile birlikte kullanılabilir.
• Fırıncılık ballarının etiketinde “sadece pişirme amaçlı” ifadesi gıda adına yakın ve kolayca görülebilir bir şekilde yer almalıdır.
• 45 °C’den yüksek ısıl işlem görmemiş ve 0.3 mm’den daha büyük filtreler ile filtre edilmiş ballar, Etiketinde “ham bal” olarak tanımlanabilir.
Ballar, paketleme/dolum noktasından tüketiciye ulaştırılana kadar tüm aşamalarda temiz ve kuru yerlerde kokulardan ari biçimde, doğrudan güneş ışığından korunacak ve 25 °C’yi aşmayacak şekilde muhafaza edilmelidir.
Bu tebliğin yayınlanmasıyla birlikte daha önce yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliğ No: 2012/58) yürürlükten kaldırılmıştır. Bu Tebliğ kapsamında faaliyet gösteren gıda işletmecileri, tebliğin 13. maddesi birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “ürün etiketinde kaynağına göre balın salgı balı veya çiçek balı olarak adlandırılması, salgı balının kaynağı çam balı ise balın ‘çam balı’ olarak adlandırılması, çam balı ile birlikte salgı balı ifadesinin de kullanılabilmesi” ile ilgili hükümlere 31/12/2020 tarihine kadar uymak zorundadır.
