Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün bugün yayınladığı rapora göre, uluslararası gıda emtia fiyatları gösterge endeksi Şubat ayında da art arda 11’inci defa, kısıtlı bir oranda olmakla beraber, geriledi.
FAO Gıda Fiyat Endeksi Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 0.6’lık bir düşüş yaşarken, Mart 2022’de ulaştığı zirve noktasına kıyasla yüzde 18.7’lik bir gerilemeyle ortalama 129.8 puana ulaştı. Yaygın olarak ticareti yapılan gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri takip eden endeksteki bu düşüş, bitkisel yağlar ve süt ürünleri fiyatlarındaki gerilemenin, şeker fiyatlarındaki keskin artışı fazlasıyla dengelediğini gösterdi.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Ocak ayına kıyasla neredeyse hiçbir değişiklik göstermedi. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kuraklık koşullarına ve Avustralya’nın arzına yönelik güçlü talebe ilişkin endişeler, ithalatçılar arasındaki güçlü rekabet ile çoğunlukla dengelenmiş oldu. Uluslararası pirinç fiyatları, ticari faaliyetleri yavaşlayan birçok güçlü Asya ithalatçısının aynı zamanda ABD doları karşısında değer kaybeden para birimlerinin de etkisiyle, yüzde 1.0 oranında gevşedi.
FAO Bitkisel Yağ Endeksi ise Ocak ayına kıyasla yüzde 3.2 gerilerken, palm, soya, ayçiçeği tohumu ve kolza tohumu yağları fiyatları küresel olarak düşüş yaşadı.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi de bu ay yüzde 2.7 düşüş yaşarken, tereyağı ve yağsız süt tozunun uluslararası fiyatlarında şu ana kadar kaydedilen en sert düşüş yaşandı.
FAO Et Fiyat Endeksi de, Şubat ayında bir önceki aya kıyasla hemen hemen aynı kaldı. Dünya kümes hayvanları fiyatları, bazı güçlü üretici ülkelerde devam eden kuş gribi salgınlarına rağmen, bol miktardaki ihracat kaynakları sebebiyle düşmeye devam etti. Uluslararası domuz eti fiyatları ise çoğunlukla Avrupa’da daralan ihracat imkanlarına ilişkin endişeler sebebiyle yükseldi.
Buna karşın FAO Şeker Fiyat Endeksi Ocak ayına göre yüzde 6.9’luk bir yükseliş yaşayarak, 6 yıl içinde ulaştığı en yüksek seviyeyi gördü. Bu yükselişin önemli sebepleri ise Hindistan’nın 2022/23 üretim tahminlerindeki aşağı yönlü revizyon ve uluslararası ham petrol ile Brezilya’daki ethanol fiyatlarındaki düşüşler oldu.
2023’ün buğday mahsulleri için erken üretim görünümü
“Tahıl Arz ve Talep Özeti”nde, FAO 2023 yılı için buğday üretimi tahminlerini de yayınlayarak, bu yıl için küresel olarak 784 milyon ton üretim tahmininde bulundu. Bu sayı, bir önceki yıla göre daha düşük olsa da, şu ana kadar kayda geçen ikinci en yüksek tahmin oldu. Çiftçiler yüksek tahıl fiyatlarının etkisiyle daha çok dönümü ekim için ayırırken, Kuzey Amerika’dan bu alanda güçlü üretim rakamları bekleniyor.
Güney yarım küre ülkelerinde ise, 2023’de iri taneli tahıllar için üretim koşulları çoğunlukla olumlu görünürken, Brezilya’daki mısır ekiminin yeni bir rekor seviyeye ulaşması bekleniyor.
FAO ayrıca 2022 için dünya tahıl üretimine ilişkin tahminini de yukarı yönlü revize ederek, 2021 yılına kıyasla hala yüzde 1.3 düşük olmakla beraber, 2 milyar 774 milyon ton olarak değiştirdi.
2022/23 yılı için küresel tahıl kullanımı tahmini 2 milyar 780 milyon ton olurken, bir önceki sezona kıyasla yüzde 0.6’lık bir düşüşe işaret eden bu rakamın birincil sebebi ise önemli iri taneli tahılların kullanımında beklenen bir daralma olarak görünüyor.
FAO, 2023 yılı sonunda küresel tahıl stoklarında yılın başlancına kıyasla yüzde 1.2’lik bir düşüş ile 844 milyon tonluk bir seviye öngörürken, iri taneli tahıl ve görece az ölçüde de olsa pirinç stoklarındaki düşüşlerin, tahıl stoklarındaki artışlar tarafından tamamen dengelenemeyeceğini tahmin etmekte.
Bu yeni beklentiler ışığında dünya tahıl stok/kullanım oranı yüzde 29.5’te kalırken, bu durum “genel bir refah seviyesi”ne işaret etmekte.
Küresel tahıl ticaretinin ise yüzde 1.8’lik bir daralmayla 473 milyon ton olması bekleniyor.
Mahsul beklentileri ve gıda durumu
Kuraklık, çatışmalar ve yüksek fiyatlar, makroekonomik çıkmazlarla birlikte birçok ülkede gıda güvensizliğini daha da kötüleştiriyor. Bugün duyurulan ve FAO Küresel Bilgi ve Erken Uyarı Sistemi (GIEWS) tarafından yılın her çeyreğinde yayınlanan Mahsul Beklentileri ve Gıda Durumu raporuna göre, toplam 45 ülke gıda için dış yardıma ihtiyaç duymakta.
Altı ülkedeki nüfusun bir kısmı ya Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırılması’na göre beşinci seviyede gıda güvensizliği ile mücadele etmekte (IPC 5 veya “felaket seviyesi) , veya yakın gelecekte bu duruma gelmeleri öngörülmektedir. Bu ülkeler: Burkina Faso, Haiti, Mali, Nijerya, Somali ve Güney Sudan olurken, rapora göre milyonlarca insan daha şiddetli açlık ile karşı karşıyadır.
FAO Gıda Fiyat Endeksi geçtiğimiz aylarda bir gerileme yaşamış olsa bile, birçok ülkede yerel gıda fiyatı enflasyonları çok yüksek seviyelerde seyretmekte. Örnek vermek gerekirse, Gana’daki Ocak ayı iri taneli tahıl fiyatları bir önceki seneye göre yüzde 150 artmış ve Malavi ile Zambiya’da tahıl fiyatları tarihi rekorlar kırmıştır.
Rapora göre; şu anki tarım sezonunda, Dünya’nın 47 Düşük Gelirli Gıda Açığı Olan Ülkelerinde toplu olarak artan tahıl üretimleri her ne kadar küresel yüksek ürün fiyatlarının olumsuz etkilerini azaltmış olsa da, diğer birçok ülkedeki üretim düşüşleri ve para biriminlerindeki zayıflık, Düşük Gelirli Gıda Açığı Olan Ülkelerinin gıda ithalatı faturalarının yüksek seviyelerde olmalarını engelleyememektedir.
“Mahsul Beklentileri ve Gıda Raporu”, dünya genelinde daha birçok bulguyu ve son 40 yılın en büyük kuraklıklarının yaşandığı Doğu Afrika’daki alarm veren gelişmeler hakkında bilgi içermektedir.
İlgili bağlantılar:
Tarım Piyasaları Bilgi Sistemi
Mahsul Beklentileri ve Gıda Raporu
