Kamboçya’da bir pirinç üreticisi. Fotoğraf: ©FAO/ Than Rathany
Uluslararası şeker fiyatları, temel gıda emtia fiyatlarında genel bir artışa yol açtı.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Cuma günü yayınladığı dünya gıda emtia fiyatları endeksi Eylül ayında son 18 ayın en hızlı artışını kaydetti. Endeks, şeker başta olmak üzere izlenen tüm temel emtia gruplarında fiyat artışları olduğunu ortaya koydu.
Dünya çapında ticareti yapılan bir dizi gıda emtiasının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Eylül ayında Ağustos ayına göre yüzde 3.0, bir önceki yıla göre ise yüzde 2.1 artışla ortalama 124.4 puan olarak gerçekleşti.
FAO Şeker Fiyat Endeksi Eylül ayında en büyük artışı kaydederek yüzde 10.4 yükseldi. Bu artışta, Brezilya’daki mahsul beklentilerinin kötüleşmesi ve Hindistan’ın etanol üretimi için şeker kamışı kullanımına yönelik kısıtlamaları kaldırma kararının, ülkeden yapılan ihracatı etkileyebileceği yönündeki endişeler etkili oldu.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, buğday ve mısır ihracat fiyatlarındaki artışın etkisiyle Eylül ayında yüzde 3.0 oranında yükseldi. Uluslararası buğday fiyatları büyük ölçüde Kanada ve Avrupa Birliği’ndeki aşırı yağışlı koşullara ilişkin endişeler nedeniyle artarken, bu durum Karadeniz bölgesinden gelen rekabetçi fiyatlı arzla kısmen dengelendi. Dünya mısır fiyatları da Brezilya’daki Madeira Nehri ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Mississippi Nehri boyunca uzanan önemli ulaşım yollarındaki düşük su seviyelerinin etkisiyle arttı. Buna karşılık, FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi, durgun seyreden ticari faaliyetlerin de etkisiyle yüzde 0.7 oranında geriledi.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, palm, soya, ayçiçeği ve kolza yağları fiyatlarındaki genel artışlarla Ağustos ayına göre yüzde 4.6 yükseldi. Uluslararası palm yağı fiyatlarındaki artış, Güneydoğu Asya’daki başlıca üretici ülkelerde üretimin beklenenden düşük olmasından kaynaklanırken, soya yağı fiyatlarındaki yükseliş ise ağırlıkla Amerika Birleşik Devletleri’nde kırma işlemlerinin beklenenden düşük olmasından kaynaklandı.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi ise Eylül ayında tam yağlı süt tozu, yağsız süt tozu, tereyağı ve peynir fiyatlarındaki artışla yüzde 3.8 oranında yükseldi.
FAO Et Fiyat Endeksi, Brezilya’nın ürünlerine yönelik güçlü ithalat talebinin etkisiyle artan kanatlı eti fiyatları nedeniyle yüzde 0.4 yükseldi. Dünya büyükbaş ve domuz eti fiyatları sabit kalırken, küçükbaş hayvan eti fiyatları Ağustos seviyelerine göre sınırlı bir düşüş gösterdi.
Daha fazla ayrıntıya buradan ulaşabilirsiniz.
Küresel pirinç üretimi ve ticareti için 2024/25 tahminleri yükseltildi
FAO, 2024 yılı küresel tahıl üretimi tahminini, pirinç ve buğday üretimlerinde yapılan yukarı yönlü revizyonların küresel iri taneli tahıl üretimindeki sınırlı düşüşten daha ağır basması nedeniyle, küçük bir revizyonla 2 milyar 853 milyon tona yükseltti. Cuma günü yayınlanan yeni Tahıl Arz ve Talep Özeti’nde de yer alan yeni rakam, 2023 yılındaki rekor üretimin bir miktar altında kalıyor.
Dünya buğday üretiminin 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0.5 oranında artması beklenirken, Avustralya’daki verim beklentilerinin iyileşmesi, aşırı yağışlı koşullar nedeniyle Avrupa Birliği’nin tahminlerinde yapılan önemli düşüşü fazlasıyla telafi ediyor. Buna karşılık, Avrupa Birliği’ndeki daha küçük mahsullerin Amerika Birleşik Devletleri’nde beklenen daha yüksek mısır üretimine ağır basmasıyla, küresel iri taneli tahıl üretiminin 2023’ten itibaren yüzde 0.8 oranında azalması bekleniyor. Dünya pirinç üretiminin 2024/25 döneminde yüzde 0.9 oranında artacağı ve 539.2 milyon ton ile tarihin en yüksek seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor.
Küresel tahıl kullanımının 2024/25’te yüzde 0.4 artışla 2 milyar 853 milyon tona ulaşacağı tahmin edilirken, küresel tahıl stoklarının yüzde 1.2 artacağı ve pirinç stoklarının ise üç kat daha hızlı bir oranda artacağı öngörülüyor. Bu da FAO’nun “yeni sezonda yeterli arz beklentisi” olarak değerlendirdiği, küresel tahıl stoklarının kullanım oranının yüzde 30.6 olduğu bir tabloyu ortaya çıkarıyor.
Uluslararası tahıl ticaretinin 2023/24 seviyesine göre yüzde 2.7’lik bir daralma ile 488.1 milyon ton olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Ancak, Afrika ve Yakın Doğu’daki artan ithalatın, 2025 yılında uluslararası pirinç ticaretinde bir canlanmaya da öncülük edebileceği görülüyor.
Daha fazla ayrıntıya buradan ulaşabilirsiniz.
Tarımsal Piyasa Bilgi Sistemi (AMIS) de Cuma günü, düzenli analizlerinin yanı sıra Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2’nin gerçekleştirilmesinde ticaretin rolüne ilişkin bir tartışma da içeren aylık Piyasa Monitörünü yayınladı.
Bu konular hakkında daha fazla bilgi için:
FAO Gıda Fiyat Endeksi
Tahıl Arz ve Talep Özeti
AMIS: Piyasa Monitörü
Tarım Piyasaları Bilgi Sistemi (AMIS)
FAO Pirinç Fiyatları Güncellemesi
FAO Piyasalar ve Ticaret
