Irak’a Mayıs ayı başından beri yumurta ihracat edemeyen, maliyeti 35-36 Kuruş olan yumurtasını 22-23 Kuruşa satmak durumunda kalan yumurta üreticisi Ticaret Bakanlığının Irak Hükümeti nezdinde girişimde bulunmasını talep ediyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Yönetim Kurulu Üyesi ve Basın Sözcüsü Derya Pala, “Irak’ın Mayıs ayının başından beri yumurta ithalatını durdurması nedeni ile sektörümüz zor günler yaşıyor. Üretimimizin yaklaşık %30’unu ihraç ediyoruz ki bu bizim üretim fazlamız, bu ihracatın da %85’ini Irak’a yapıyoruz. İhracatın durmasıyla iç piyasada oluşan fazlalık arz -talep dengesine göre oluşan yumurta fiyatının hızla düşmesine sebep oldu. Üretici son haftalarda maliyeti 35-36 kuruş olan yumurtasını 22-23 Kuruşa satmak zorunda kalıyor. Bu sürecin uzun sürmesi halinde, üretimin sürdürülmesi imkânsız hale gelecektir.
Üreticileri endişelendiren bu durumun bir an önce çözüme kavuşması için Yum-Bir olarak acil beklentimiz; Ticaret Bakanlığının Irak Hükümeti nezdinde girişimde bulunarak, ticaretin yeniden başlamasını sağlamasıdır. Bizler sorunun Irak ile yapılacak müzakereler ile çözülebileceğini düşünüyoruz. Çünkü Irak, ihtiyacının sadece %20’sini kendi üretmekte,%80’ini ithal etmektedir.” dedi.
Sektörde son 12-13 yılda büyük bir değişim yaşandığını belirten Pala, “2005-2006 yıllarında yumurta üreticileri ekonomik olarak büyük sıkıntılar yaşadı ise de, krizden ders alarak üretim alt yapısında önemli iyileştirmeler gerçekleştirdi. Kümeslerini yeniledi, sürü sağlığına dönük tedbirlerini artırdı, kaliteli ve güvenilir yumurta üretimine öncelik verdi. Bu gayretler kısa sürede sonuç verdi son on yılda üretim 2,5 kat, tüketim 2 kat, ihracat 20 kat arttı. Ne var ki sektördeki bu büyüme üreticinin karlılığını aynı oranda artırmadı. Karlılık inişli, çıkışlı bir seyir izledi. Yumurta fiyatları birçok yılda enflasyonun altında kalırken, en büyük girdimiz olan yem fiyatları enflasyonun üzerinde arttı.
Yumurta sektöründe bir taraftan maliyet/fiyat dengesizliği yaşanırken, diğer taraftan plansız büyümeye devam etti. Oluşan arz fazlası ihracat yoluyla giderilmeye çalışıldı. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği’nde gayretleri ile ihracat sürekli hale geldi, ihraç edilen ülke sayısı artı ve tabana yayıldı. Türkiye yumurta ihracatında Hollanda ve ABD’den sonra üçüncü sıraya yükseldi. 2006 yılında 18,6 milyon dolar ihracat 2018 yılında 432 milyon dolara çıktı. Bir başka deyişle yumurta üretimi ihracata dayalı olarak büyüdü. İhracatta yaşanılan en ufak bir krizde iç piyasa hızla çöktü, zararına yapılan satışlar nedeniyle birçok üretici altından kalkamayacağı zararlar ile karşı karşıya geldi.
Bu kısır döngüyü defalarca yaşamış olan yumurta sektörü şimdi yine aynı durumla karşı karşıya” şeklinde konuştu.
Sürdürülebilir ve karlı yumurta üretimi için üretim planlaması şart
Yumurta sektörünün bu kısır döngüden çıkabilmesinin yolunun planlı üretim olduğunu vurgulayan Pala, “Sürdürülebilir ve karlı bir yumurta üretimi için üretim planlaması şarttır. Yum-Bir olarak kurulduğumuz günden bu yana en çok bunun üstünde durduk, Tarım ve Orman Bakanlığından üretimi planlayabilecek yasal düzenlemeler yapmasını istedik ama ne yazık ki bugüne kadar bu yönde bir adım atılamadı. Her ne kadar doğru olan herkesin pazarlayabileceği kadar üretmesi ise de üretici de bunu başaramamıştır. Yıllık nüfus ve kişi başına yumurta tüketim arışı ile potansiyel ihracatı esas alan bir üretim planlamasına gidilmesi gerekmektedir. Sektör olarak beklentimiz Tarım ve Orman Bakanlığı öncülüğünde planlı üretime geçilmesidir. Sağlıklı bir planlama ile hem üreticinin mağdur olmayacağını hem de tüketicinin makul fiyatlarla yumurta tüketeceğine inanmaktayız.” dedi.
